JEŻYNA 

Czarne jest piękne

Gatunków tego krzewu jest mnóstwo i zwyczajowo nazywamy je malinami.
Wśród nich znajdują się prawdziwe czarne perły. W naturze najczęściej spotykamy jeżynę popielicę Rubus caesius, której giętkie pędy tworzą trudną do sforsowania kolczastą plątaninę porastającą przydroża, skraje lasów, polany i zapomniane murawy. W ogrodach występuje jeżyna bezkolcowa Rubus fruticosus w ugrzecznionej, pozbawionej kolców wersji, a jej owoce są znacznie większe i słodsze niż u dziko występujących kuzynek.
Którąkolwiek z nich wybierzemy, zawsze możemy się spodziewać ptasich amatorów czarnych, soczystych owoców.

Po czym poznać?

Krzew o długich, giętkich pędach, nieraz płożących, które mogą sięgać do 3 metrów długości. Liście najczęściej są trójdzielne o lekko wcinano-ząbkowanych brzegach. Rosnące dziko krzewy posiadają drobne igiełkowate kolce, a pędy pokrywa woskowy nalot dzięki czemu gałązki wyglądają jak oszronione.

Podobnym niebieskoszarym nalotem pokryte są owoce dzikiej jeżyny – stąd też jej nazwa popielica. Kwiaty są białe lub delikatnie różowe, a ich płatki sprawiają wrażenie lekko pogniecionych. Owocem jeżyny są ułożone obok siebie pestkowce – niewielkie kuleczki zrośnięte w owoc pozorny (zbiorowy). Odmiany ogrodowe zazwyczaj są pozbawione kolców, pędy rzadziej się płożą, a owoce są większe i błyszczące.

Kto i jak
skorzysta?

Splątane gałązki krzewu to bezpieczne schronienie dla ptasiego drobiazgu – lubią chować się w nich Pokrzewki.

Soczystymi owocami jeżyny chętnie częstuje się wiele ptaków, urozmaicają one też dietę borsuka, a liście chętnie skubią jelenie i sarny. Warto brać przykład ze zwierząt, bo urzekające czarno-granatowe owoce zawierają sporo witaminy A i mnóstwo antocyjanów, a liście posiadają nie mniej ciekawe zalety. Jeżyna świetnie nadaje się na przetwory – kto nie słyszał o galaretce, soku lub winie z tych owoców szybko powinien nadrobić zaległości. Z fermentowanych i suszonych liści jeżyny można zrobić świetną herbatę na przeziębienie i kaszel – ma dobre właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze, a poszukiwacze nowych kulinarnych horyzontów mogą spróbować pesto lub sałaty z młodych jeżynowych listków.

Warto zjeść na dobranoc garść świeżych owoców – sen będzie głębszy i spokojniejszy.
A zimą? Oczywiście jeżynowe wino. Wyprawa po owoce będzie procentować!

Jak uprawiać?

Uprawa jeżyn jest prosta jeżeli wcześniej zadbamy o odpowiednie podpory – bez nich sytuacja może się nieco zagmatwać.
Giętkie pędy krzewu będą się pokładać i plątać.

To nie jest zła opcja jeżeli planujemy ptasie ostoje na miedzach, lecz w małych ogródkach lepiej nakłonić jeżynę do wzrostu w górę. Do tego celu możemy wykorzystać ścianę, płot lub słupki z drutem – do nich umocujemy pędy. Dzięki temu owoce będą się lepiej zawiązywały i dojrzewały niż w dzikiej plątaninie, a nam będzie łatwiej pielęgnować krzewy.

Jesienią wycinamy pędy, które już owocowały, a wiosną usuwamy przemarznięte gałązki i ewentualnie skracamy te zbyt długie. Jeżyny lubią miejsca słoneczne ale mogą też rosnąć w półcieniu, choć im więcej słońca tym słodsze owoce. Nie przepadają za wiatrem i mogą przemarzać, dlatego warto przeznaczyć dla nich w ogrodzie cichy zakątek. Między krzewami pozostawiamy przynajmniej półtora metra odległości. Z czasem jeżyny rozpoczną ekspansję na nasz ogródek, ale nie ma się czym martwić – sadzonkami zawsze można obdarować znajomych.

Przyda się ściółkowanie. Do tego celu możemy wykorzystać szyszki lub korę sosnową – przy okazji utrzymamy lubiany przez jeżynę lekko kwaśny odczyn gleby.